ÇOCUKLARINIZA GÜZEL İSİM KOYUNUZ.Önce çocuklara İslami isim koymak gerekir. Bu her anne-babanın çocuğuna karşı olan görevlerinden biridir.Bir ismin güzel olması için mutlaka Kur’an-ı kerimde bulunması gerekmez.çocuğa verilecek ismin Arapça olması ya da bu ismin Kuran'da geçmesinin şart değildir, isim koyarken yadırganmayacak anlamlı olanların tercih edilmesi gerekmektedir "İsim koyarken dini bir merasim yoktur" baba ya da aile büyüklerinden birinin çocuk doğduğunda sağ kulağına ezan, sol kulağına ise kamet okumasının sünnettir."çoçuğunuza yadırganmayacak anlamlı isimler koyun".
Ishal, yirmi dört saatte üçten fazla sulu diskilama veya anne sütü alan bebeklerde her zamankinden daha sik ve sulu diskilamadir. Dünyada her yil bes yasin altindaki yaklasik 2.2 milyon çocuk ishal nedeniyle ölmektedir. Ishale bagli ölümler siklikla su ve mineral kaybi nedeniyle olmakta ve beslenme durumunun iyi olmamasi ishal ve ishale bagli ölüm riskini arttirmaktadir. Ishalle birlikte çocuklarda kusma , karin agrisi ates de olabilir. Ishal gelisiminde risk faktörleri:
· Ilk 4 ayda anne sütü ile beslenmeme
· Biberon ve emzigin mikroplarla çabuk bulasmasi
· Besinlerin uygun sekilde hazirlanmamasi ve saklanmamasi
· Uygun olmayan su kullanimi, kötü hijyen özellikle kanalizasyon sisteminin bulunmamasi
· Kisiye ait risk faktörleri ( bagisiklik sisteminin zayif olmasi, müzmin hastalik vb.)
Ishalin nedenleri:
Barsak enfeksiyonlari: Virüsler, bakteriler, parazitler ve diger mikroplar
Gida zehirlenmesi
Dis çikarma
Bazi gidalara karsi hassasiyet (alerji)
Gereginden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma ve üzüm) tüketimi ve diger ishal yapici gidalar
Antibiyotik tedavisi
Üst/alt solunum yolu enfeksiyonlari
Dogustan metabolik hastaliklar
Ishal belirtileri:
* Sulu diski yapma
* Diskilama sikliginin artmasi
* Diski miktarinin artmasi
* Sümükümsü ve/veya kanla karisik diski
* Kusma
* Karin agrisi
* Huzursuzluk
Ishal yilin her mevsimi olabilir. Ancak yazin yiyeceklerin daha çabuk bozulmasi, tatil yerlerinde hijyenik kurallarin tam uygulanamamasi ve beslenme aliskanliklarinin degismesi nedeniyle daha sik görülür.
Bulasma sekilleri:
Enfeksiyon en sik olarak diskinin agiz ve el temasi yoluyla geçer. Ayni zamanda uzun süre bekletilmis besinler, uygun sekilde hazirlanmamis konserveler ve iyi pisirilmemis besinler, kaynagi belli olmayan içme sulari da mikroplari barindirarak ishale neden olur.
Ishalin süresi:
Genellikle birkaç saatten bir kaç güne kadar degisebilir. Daha uzun sürebilmekle birlikte, iki haftadan daha uzun süren ishaller doktor takibi gerektirir.
TEDAVI
Nedenleri farkli olsa da ani baslangiçli ishallerde tedavi yaklasimlari aynidir. Kesinlikle ishal olan bebege doktor onayi olmadan antibiyotik yada diger ilaçlar verilmemelidir. Küçük çocuklarda ishal özellikle kusma varliginda büyük su kayiplarina yol açtigindan 5-7 gün içinde düzelebilecek olan barsak enfeksiyonu yeterli su verilmedigi takdirde öldürücü olabilmektedir. Ishali baslayinca emzirilmesi ve beslenmesi kesilen, sivi verilmeyen çocuklar günde 8 veya daha fazla sulu ishal yapan çocuklar, günde ikiden fazla kusmasi olan çocuklar ve 12 aydan küçük bebekler susuzluk açisindan risk altinda olan çocuklardir.
· Susuzlugu önlemek için bir sivi verin. Ishalli bebekte hem sivi ihtiyacinin hemde kalori aliminin saglanmasi önemlidir. Sivi ihtiyacini en iyi sekilde karsilamak amaci ile ezcanelerde satilmakta olan hazir tozlar (örnegin Ge-Oral toz) kaynatilmis ve sogutulmus suya karistirildiktan sonra yavas yavas, kasikla içirilir.
· Yagsiz çorba, pirinç suyu ile ve seyreltilmis sütle hazirlanmis muhallebi, ayran, elma suyu gibi sivilar susuzlugu önlemek ve kalori ihtiyacini karsilamak için verilebilir. Alti ayliktan küçük ve henüz ek gida baslanmamis bebeklerde emzirme siklastirilir. Bebek aldigi takdirde aralikli kaynatilmis ilik su verilebilir.
· Ne kadar aralikla sivi verilmelidir? Her ishalli diskidan sonra 2 yasin altindakilere yarim veya bir çay bardagi, 2 yasindan büyüklere yarim veya bir su bardagi olup daha fazla içmek isteyen çocuklara alabildigi kadar verilmelidir. Kusmasi olan çocuklarda ayni miktarda sivi iki veya üç dakikada bir bir kasik veya bir yudum seklinde verilmelidir. Kisa zamanda çok miktarda sivi verilmesi veya beslemeye zorlama kusmayi arttirmaktadir.
BESLENMEMEYI SÜRDÜRÜN!
Anne sütüne devam ediniz ve daha sik emdiriniz.
Anne sütü almiyorsa her zamanki mamasina devam edin.
Bebek alti aydan büyük ve ek gida baslanmissa kisa araliklarla enerjiden zengin, protein de içeren yumusak püre seklindeki yiyeceklerden (yogurt, iyi pismis yagsiz et, balik, patates püresi, pirinç lapasi gibi ) taze hazirlayarak veriniz.
Potasyumdan zengin besin olarak muz püresi ve havuç suyu verin veya taze sikilmis meyve suyu içirin. Ishal düzeldikten sonra da iki hafta süreyle bir ögün fazla besleyin.
Ne zaman doktora basvurmali?
Çok fazla sayida ve miktarda diskilama
Su içmeme * çocugun su kaybi belirtileri ( göz yasi olmamasi, gözlerin içe çökük olmasi, cildin kuru ve burusuk olmasi, tükrügün azalmasi) varsa
Tekrarlayan kusmalar
Diskida kan görülmesi
Ates
Idrar çikisinin azalmasi
Verilen mama veya besinlerin bozulmus oldugundan
Yazar:
Dr. Çigdem Arikan, Dr. Mustafa Bakir
· Ilk 4 ayda anne sütü ile beslenmeme
· Biberon ve emzigin mikroplarla çabuk bulasmasi
· Besinlerin uygun sekilde hazirlanmamasi ve saklanmamasi
· Uygun olmayan su kullanimi, kötü hijyen özellikle kanalizasyon sisteminin bulunmamasi
· Kisiye ait risk faktörleri ( bagisiklik sisteminin zayif olmasi, müzmin hastalik vb.)
Ishalin nedenleri:
Barsak enfeksiyonlari: Virüsler, bakteriler, parazitler ve diger mikroplar
Gida zehirlenmesi
Dis çikarma
Bazi gidalara karsi hassasiyet (alerji)
Gereginden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma ve üzüm) tüketimi ve diger ishal yapici gidalar
Antibiyotik tedavisi
Üst/alt solunum yolu enfeksiyonlari
Dogustan metabolik hastaliklar
Ishal belirtileri:
* Sulu diski yapma
* Diskilama sikliginin artmasi
* Diski miktarinin artmasi
* Sümükümsü ve/veya kanla karisik diski
* Kusma
* Karin agrisi
* Huzursuzluk
Ishal yilin her mevsimi olabilir. Ancak yazin yiyeceklerin daha çabuk bozulmasi, tatil yerlerinde hijyenik kurallarin tam uygulanamamasi ve beslenme aliskanliklarinin degismesi nedeniyle daha sik görülür.
Bulasma sekilleri:
Enfeksiyon en sik olarak diskinin agiz ve el temasi yoluyla geçer. Ayni zamanda uzun süre bekletilmis besinler, uygun sekilde hazirlanmamis konserveler ve iyi pisirilmemis besinler, kaynagi belli olmayan içme sulari da mikroplari barindirarak ishale neden olur.
Ishalin süresi:
Genellikle birkaç saatten bir kaç güne kadar degisebilir. Daha uzun sürebilmekle birlikte, iki haftadan daha uzun süren ishaller doktor takibi gerektirir.
TEDAVI
Nedenleri farkli olsa da ani baslangiçli ishallerde tedavi yaklasimlari aynidir. Kesinlikle ishal olan bebege doktor onayi olmadan antibiyotik yada diger ilaçlar verilmemelidir. Küçük çocuklarda ishal özellikle kusma varliginda büyük su kayiplarina yol açtigindan 5-7 gün içinde düzelebilecek olan barsak enfeksiyonu yeterli su verilmedigi takdirde öldürücü olabilmektedir. Ishali baslayinca emzirilmesi ve beslenmesi kesilen, sivi verilmeyen çocuklar günde 8 veya daha fazla sulu ishal yapan çocuklar, günde ikiden fazla kusmasi olan çocuklar ve 12 aydan küçük bebekler susuzluk açisindan risk altinda olan çocuklardir.
· Susuzlugu önlemek için bir sivi verin. Ishalli bebekte hem sivi ihtiyacinin hemde kalori aliminin saglanmasi önemlidir. Sivi ihtiyacini en iyi sekilde karsilamak amaci ile ezcanelerde satilmakta olan hazir tozlar (örnegin Ge-Oral toz) kaynatilmis ve sogutulmus suya karistirildiktan sonra yavas yavas, kasikla içirilir.
· Yagsiz çorba, pirinç suyu ile ve seyreltilmis sütle hazirlanmis muhallebi, ayran, elma suyu gibi sivilar susuzlugu önlemek ve kalori ihtiyacini karsilamak için verilebilir. Alti ayliktan küçük ve henüz ek gida baslanmamis bebeklerde emzirme siklastirilir. Bebek aldigi takdirde aralikli kaynatilmis ilik su verilebilir.
· Ne kadar aralikla sivi verilmelidir? Her ishalli diskidan sonra 2 yasin altindakilere yarim veya bir çay bardagi, 2 yasindan büyüklere yarim veya bir su bardagi olup daha fazla içmek isteyen çocuklara alabildigi kadar verilmelidir. Kusmasi olan çocuklarda ayni miktarda sivi iki veya üç dakikada bir bir kasik veya bir yudum seklinde verilmelidir. Kisa zamanda çok miktarda sivi verilmesi veya beslemeye zorlama kusmayi arttirmaktadir.
BESLENMEMEYI SÜRDÜRÜN!
Anne sütüne devam ediniz ve daha sik emdiriniz.
Anne sütü almiyorsa her zamanki mamasina devam edin.
Bebek alti aydan büyük ve ek gida baslanmissa kisa araliklarla enerjiden zengin, protein de içeren yumusak püre seklindeki yiyeceklerden (yogurt, iyi pismis yagsiz et, balik, patates püresi, pirinç lapasi gibi ) taze hazirlayarak veriniz.
Potasyumdan zengin besin olarak muz püresi ve havuç suyu verin veya taze sikilmis meyve suyu içirin. Ishal düzeldikten sonra da iki hafta süreyle bir ögün fazla besleyin.
Ne zaman doktora basvurmali?
Çok fazla sayida ve miktarda diskilama
Su içmeme * çocugun su kaybi belirtileri ( göz yasi olmamasi, gözlerin içe çökük olmasi, cildin kuru ve burusuk olmasi, tükrügün azalmasi) varsa
Tekrarlayan kusmalar
Diskida kan görülmesi
Ates
Idrar çikisinin azalmasi
Verilen mama veya besinlerin bozulmus oldugundan
Yazar:
Dr. Çigdem Arikan, Dr. Mustafa Bakir
0 yorum:
Yorum Gönder